Een (t)huiswerkvrije school is een school waarbij het maken van thuiswerk niet meer nodig is. Dit komt omdat al het schoolgerelateerde werk op school gedaan wordt.

Een flexrooster is een rooster waarbij er drie lesuren zijn van 80 minuten waarin de leerlingen les krijgen in hun vakken. Buiten deze lessen om zijn flexuren nodig die leerlingen in kunnen zetten om het ‘huiswerk’ te maken dat ze normaal thuis zouden doen. Er is in deze uren de mogelijkheid te kiezen voor een stilte-uur, een werkuur of een begeleidingsuur voor een bepaald vak. Zo’n uur wordt een SWT-uur genoemd, oftewel, studiewerktijd uur.

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat het maken van huiswerk niet per se nuttig is voor het leveren van een goede schoolprestatie. Huiswerk maken is een methode die niet altijd effectief is. Daarnaast is ook het brein van de puber nog niet goed in staat om zelfstandig te plannen en moet hier hulp bij gegeven worden.

Niet alle leerlingen hebben thuis een goede mogelijkheid om in rust aan hun huiswerk te werken, daarnaast hebben leerlingen het vaak thuis ook te druk met andere niet-schoolse activiteiten. Met een (t)huiswerkvrije school kan de studie geheel binnen school plaatsvinden. Een taak die anders door een huiswerkinstituut of ouders uitgevoerd kan worden aan het eind van de middag of in de avond.

Wij kunnen er op die manier dus voor zorgen dat leerlingen leren leren, leren plannen en organiseren om tot zo goed mogelijke schoolresultaten te komen. Als leerlingen dan thuis komen, is het niet meer nodig om aan het huiswerk te gaan. Hierdoor is er meer ruimte voor leerlingen om zich ook met andere belangrijke zaken bezig te houden.

Daarnaast kunnen de docenten op school de leerlingen zo veel mogelijk begeleiden.

Hiermee streven we verschillende doelen na:

1. Toename van het aanbod van leerlingen
2. Betere leerprestaties, een hoger rendement en een verhoging van het slagingspercentage
3. Leerlingen hebben thuis tijd voor hun eigen activiteiten
4. Leerlingen krijgen hulp bij het leren en het plannen; dit is effectiever
5. Leerlingen die moeite hebben met bepaalde vakken kunnen gericht begeleid worden; wij kunnen beter maatwerk leveren

Het flexrooster is nodig om de leerlingen te kunnen begeleiden op school. Leerlingen krijgen dan de mogelijkheid om zelf keuzes te maken (autonomie en verantwoordelijkheid voor het eigen leren). Iets wat zeer belangrijk is voor de toekomst. Daarnaast helpt het maken van keuzes bij het stimuleren van de intrinsieke motivatie.

Daarnaast geven de langere lesuren meer mogelijkheden om te differentiëren binnen de lessen en ruimte te geven aan activerende didactiek, onderzoekend leren, waarbij niet alleen kennis, maar ook vaardigheden (competenties) als samenwerking (relaties) en meningsvorming, een plaats kunnen krijgen in de les.

Op school leren leerlingen werken met een agenda en met het zelf inplannen van hun tijd. Dit wordt op school gefaciliteerd omdat leerlingen in deze fase van hun leven hier nog niet altijd toe in staat zijn. Na het afronden van de HBM hebben leerlingen van docenten geleerd hoe zij zelf hun tijd moeten indelen en hoe ze moeten leren. Deze kwaliteiten zijn van groot belang voor een goede voorbereiding op het MBO en de HAVO.

Leerlingen gaan een aantal verschillen merken op school. Kort uiteengezet betekent dit het volgende:

• Leerlingen krijgen geen huiswerk meer mee naar huis. Als ze thuis zijn, zijn ze dus klaar met school en hebben ze ruimte voor andere zaken die om aandacht vragen. Dit kan prettig zijn voor alle leerlingen, maar helemaal voor leerlingen die thuis andere verplichtingen hebben of thuis geen mogelijkheid hebben om rustig huiswerk te maken.
• Het rooster van de leerlingen gaat er anders uitzien, het flexrooster zal namelijk ingevoerd worden. Een flexrooster is een rooster waarbij er drie lesuren zijn van 80 minuten waarin de leerlingen les krijgen in de reguliere vakken. Buiten deze lessen om zijn flexuren nodig die leerlingen in kunnen zetten om het ‘huiswerk’ te maken dat ze normaal thuis zouden doen. Er is in deze uren de mogelijkheid te kiezen voor een stilte-uur, een werkuur of een begeleidingsuur voor een bepaald vak. Zo’n uur wordt een SWT uur genoemd, oftewel, studiewerktijd uur. Zie rooster bij vraag 2.
• Langere lessen op een dag betekent dat je minder vakken op één dag hebt waardoor het makkelijker is om te onthouden wat er in de les is besproken.
• Als extra begeleiding nodig is bij een vak omdat een leerling het moeilijk vindt, is hier ruimte voor. ‘Huiswerk’ kan gemaakt worden bij een begeleidingsuur voor een bepaald vak. Hierbij kan een docent de leerling uitgebreid begeleiden.
• Je leert plannen en structureren op school. Als dit dus niet je sterke kant is, word je hiermee geholpen.

Een leerling zou om verschillende redenen voor dit systeem kunnen kiezen, dit zijn de volgende:

• Je bent klaar met school als de laatste bel is gegaan
• Je hebt meer ruimte om je eigen rooster samen te stellen
• Er zijn meer mogelijkheden voor begeleiding van docenten
• Je hebt minder vakken op een dag, waardoor je beter kunt onthouden wat er in de les besproken is
• Je leert plannen en structuren op school, hier heb je veel aan bij je vervolgopleiding.

Ja, in principe is het systeem geschikt voor elke leerling. Voor leerlingen die al kunnen plannen en structureren betekent dit vooral een efficiëntere werktijd op school met hulp als die nodig is. Voor leerlingen die deze kwaliteiten niet hebben, of thuis minder mogelijkheden hebben om te werken, kan de hulp die geboden wordt op school helpen om de school met een MAVO diploma te verlaten.

Ouders gaan vooral merken dat hun kinderen thuis niet meer met school aan de slag hoeven. Voor ouders is dus meer ruimte om samen met hun kind met andere dingen dan school bezig te zijn. Daarnaast zal een kind uit school klaar zijn met het werk van die dag; ouders hoeven dus niet na een werkdag nog achter hun kind aan om deze aan het huiswerk te zetten.

Ook betekent het niet meer hebben van huiswerk dat externe huiswerkbegeleiding niet meer nodig is. Leerlingen maken hun huiswerk in een SWT-uur of krijgen begeleiding van een vakdocent in een vakuur. Als uw kind dan moeite heeft met een vak kan een vakdocent met uw kind aan de slag en hoeft dit dus niet buiten school om.

Een ouder zou om verschillende redenen voor dit systeem kunnen kiezen, dit zijn de volgende:

• Uw kind is klaar met school als deze thuis komt, hierdoor is meer ruimte voor hobby’s en andere belangrijke zaken
• Uw kind kan het rooster, deels, zelf samenstellen en hiermee kan dus rekening gehouden worden
• Er zijn meer mogelijkheden voor begeleiding door docenten
• Uw kind leert plannen en structuren op school, hier heeft uw kind baat bij voor de vervolgopleiding.

Natuurlijk kan een ouder de vorderingen van hun kind blijven volgen in Magister, zoals dat ook nu het geval is. Daarnaast blijft de mentor van uw kind contactpersoon, u kunt altijd contact opnemen met de mentor als er vragen zijn. Ook kunt u met vakdocenten in gesprek gaan tijdens tienminutengesprekken.

Naar aanleiding van de vragen die de werkgroep heeft kunnen stellen tijdens een aantal schoolbezoeken aan docenten die werken op verschillende (t)huiswerkvrije scholen, hebben wij geconcludeerd dat de werkdruk op deze school juist is afgenomen voor de docenten. De docenten op deze school maakten duidelijk dat er, doordat er minder lessen waren op een dag, meer ruimte en rust was. Een docent kan tijdens een huiswerkuur (stilte of werk) ook aan zijn eigen werk (nakijkwerk, voorbereidingswerk) tijd besteden, dit leverde minder stress op.

Docenten hebben in dit systeem bepaalde pedagogische en didactische competenties nodig. Het gaat hierbij om het volgende:

• Het aanbieden van meer activerende didactiek om de langere lestijd van voldoende afwisseling te voorzien
• Docenten moeten het plannen en leren leren zelf ook goed onder de knie hebben
• De rol van de docent als coach.

Door het CPS worden verschillende cursussen in deze richting aangeboden. Deze gaan in het komende half jaar gevolgd worden door het team. Daarnaast zijn wij bezig met het volgen van een ICALT training (lesobservaties gericht op je naaste ontwikkelpunt) waarbij de 3e training gericht is op activerende didactiek, gedifferentieerd werken en verschillende leerstijlen. Tijdens de O&O dagen van IRIS vindt er intervisie plaats tussen docenten om van elkaar te leren hoe een goede les vormgegeven moet worden. Ook denken wij dat een brainstorm/ coaching-sessie in januari gaat helpen om de behoeften van collega’s goed in beeld te krijgen. De centrale vragen zijn hier: Waar ligt de behoefte bij de collega’s? Wat weet men al? Wat doet men al? Wie heeft er al ervaring mee?

De O&O (opleiden en ontwikkelen- dagen georganiseerd door IRIS om collega’s zich continu te laten verbeteren) middagen, de vergadermiddagen, voor zover ze niet gericht zijn op noodzakelijke onderwerpen, worden ingezet op de voorbereiding van de (t)huiswerkvrije school.

Een andere inrichting is niet direct nodig bij de start. Gaandeweg kan er gekozen worden voor een andere indeling van lokalen, maar dat moet in de praktijk blijken. Mogelijkheden zijn om de huidige bijzondere ruimtes zoals de mediatheek en de collegezaal anders in te richten voor gebruik als stilte werkruimte (waar grotere groepen tegelijk kunnen werken). Verder zal de school in eerste instantie hetzelfde ingericht blijven.

ICT zou een zinvolle toevoeging kunnen zijn, maar hier kan in de eerste fase beperkt sprake van zijn omdat in deze fase vooral het flexrooster ruimte moet krijgen om het goed in te voeren, zodat docenten en leerlingen zich kunnen aanpassen aan de veranderingen.

Tijdens de lessen zitten de leerlingen gewoon in een klas van hun eigen leerjaar. Tijdens de SWT-uren, zitten leerlingen niet in hun eigen klas of jaargroep zitten maar dat alle jaren en klassen door elkaar heen zitten. Wij zien hier de meerwaarde van in omdat ook uit onderzoek is gebleken dat leerlingen veel baat hebben bij peer-to-peer contact. Leerlingen leren van elkaar

De huidige vakken blijven gewoon in het rooster bestaan. In de toekomst zouden andere vakken, of een mogelijke clustering/samenvoeging ervan, een toevoeging kunnen zijn, maar hier zal in de eerste fase nog geen sprake van zijn. In deze fase zal de aandacht vooral op het flexrooster liggen, zodat docenten en leerlingen de ruimte krijgen zich aan te passen aan de veranderingen.

Deze vakken blijven gewoon bestaan. Twee uurs vakken zouden bijvoorbeeld gegeven kunnen worden in een blok van 80 minuten. Vakken die maar een uur op het rooster staan kunnen bijvoorbeeld in blokken van 80 minuten gedurende een deel van het jaar gegeven worden. Er is de mogelijkheid om te schuiven.

Daar verandert niets in, behoudens kleine toevoegingen in magister.

De mentor blijft verantwoordelijk om leerlingen aan te spreken op hun gedrag, verzuim en dergelijke, als dat naar afspraak gaat.

Het is voor leerlingen niet verboden om werk thuis te maken. Er zijn leerlingen die daar behoefte aan hebben, zij mogen vanzelfsprekend hun spullen meenemen naar huis, maar dit geeft hen geen vrijbrief om weg te blijven van het SWT-uur. Dit SWT-uur is voor alle leerlingen een verplichting. Leerlingen zijn in eerste instantie verplicht om tien van de vijftien ingeroosterde SWT-uren te volgen. Een deel daarvan kan in overleg met de mentor vakspecifieke SWT-uren zijn, omdat een leerling daar extra uitleg bij nodig heeft. Zo wordt er dus maatwerk geboden. Ook is het mogelijk dat een leerling op een bepaald moment minder SWT-uren hoeft te volgen omdat de cijfers van dusdanig niveau zijn dat deze uren niet nodig zijn. Leerlingen worden dan beloond voor hun prestaties wat ook motiverend werkt.

De lessen zijn 80 minuten en het is binnen deze lessen van belang dat er genoeg afwisseling is in de les. De docent moet hier zelf een invulling aan geven op basis van zijn/ haar lesdoelen. Daarnaast hebben we gemerkt dat leerlingen veelal de HBM binnen komen met een taalachterstand. Onderzoek heeft uitgewezen dat veel lezen van groot belang is bij het weg werken van deze achterstand. Een onderdeel van de vaklessen is, dat iedere docent start met minimaal tien minuten lezen. Hetzij vak gerelateerd, hetzij ter vermaak. Als leerlingen maar lezen!

Reguliere toetsen en overhoringen zullen gewoon tijdens lessen gegeven worden.

De SE-weken blijven bestaan en zullen opgebouwd zijn uit een week met SE’s die omgeven zijn door SWT-uren om te kunnen studeren en eventueel nog extra uitleg te krijgen van de docent.

De voordelen van een langer uur is dat een docent de tijd heeft om meer vaardigheden aan te leren aan de leerlingen, binnen één les een thema kan openen en afsluiten en minder hoeft te schakelen per dag. Voor een leerling is het voordeel dat hij of zij: meer tijd heeft om in de les te werken en vragen te stellen. Daarnaast heeft de leerling minder lesuren en minder leswisselingen op een dag, waardoor er meer rust is op een dag.

Doordat er minder wisselingen zijn tussen de lessen en leerlingen tussen alle blokken een pauze hebben, ben je als docent minder tijd kwijt door de wisselingen en het opstarten en afsluiten van een les. Ook hebben leerlingen minder momenten om “onderweg de weg kwijt te raken” naar het volgende lokaal.

Door de langere lessen en de SWT-uren heeft een docent meer mogelijkheden om leerlingen in de les te ondersteunen en daarnaast te differentiëren op niveau. Daarnaast kan een vakdocent of een mentor leerlingen direct doorsturen naar een vakspecifiek SWT-uur waar deze zelf (of een andere vakcollega) aanwezig is waarbij hij de extra vragen van de leerlingen kan beantwoorden.

In de lessen wordt hier natuurlijk een start mee gemaakt. Op het moment dat er sprake is van een SWT-uur kan de leerlingen de stof herhalen, zoals dat ook bij het maken van thuiswerk de bedoeling is.

Een flexuur, ook wel een SWT-uur genoemd, is een lesuur (maar in werkelijkheid bestaat het uit 40 minuten) waarbij leerlingen begeleiding krijgen. Ze maken dus eigenlijk in deze lessen het huiswerk op school. Er zijn drie opties waar een leerling uit kan kiezen:

1. Een stilte uur waarbij het dus volledig stil moet zijn. Dit is bedoeld om te kunnen leren.
2. Een gewoon SWT-uur waarbij overleg met medeleerlingen mogelijk is. Hier mag dus gepraat worden en kan gewerkt worden.
3. Een vak SWT-uur is een uur waarbij een vakdocent aanwezig is om een leerling te begeleiden en eventueel te helpen met bepaalde onderwerpen waar leerlingen moeite mee hebben.

In de brugklas (en in het eerste jaar dat het flexrooster wordt ingevoerd, bij iedere klas, in de lessentabel zal dit er in het eerste jaar dus iets anders uitzien.) heeft een klas een vak lesuur (80 minuten) met beide mentoren. Dit omdat leerlingen in het eerste jaar nog helemaal bekend gemaakt moeten worden met het flexsysteem. In de hogere jaren zijn de mentoren minimaal allemaal 1x tijdens een SWT-uur ingeroosterd, zodat leerlingen daarop in kunnen tekenen.

Bij elk SWT-uur is een docent aanwezig. Bij een stilte-uur zorgt deze vooral voor orde. Bij de overige uren kan de docent de leerlingen ondersteunen. Leerlingen kunnen daar elkaar ondersteunen (samenwerkend leren). Bij een gewoon SWT-uur houdt deze begeleiding in dat een docent helpt met plannen, organiseren en het begeleiden van het werk. Tijdens een vak SWT-uur is er een vakdocent aanwezig die leerlingen helpen bij de punten waar ze hulp bij nodig hebben.

Tijdens een flexuur zitten er meerdere leerjaren door elkaar heen in een klas. Tijdens een werk SWT-uur kunnen leerlingen elkaar dan ook helpen. Kruisbestuiving: leerlingen leren van elkaar.

Als een lokaal vol is kunnen leerlingen zich bij een ander type uur melden voor dat moment. Maar omdat leerlingen zich van tevoren via magister op moeten geven en mentoren erop toezien dat dit ook gebeurt, kan dit in de praktijk niet voor komen. Het kan wel zijn dat een les in Magister al vol geboekt is. Dan dient de leerling een ander flexuur uit te kiezen. Bij een flexuur met minder leerlingen is er nog meer ruimte voor individuele aandacht voor de leerling.

Een vakdocent/mentor kan een leerling verplichten om naar een bepaald uur te gaan. Ten eerste kan een docent die veel last heeft gehad van uitval een flexuur gebruiken om een les in te plannen. Daarnaast kan een docent/ mentor een leerling verplichten om naar een vak-uur te gaan om extra begeleiding te krijgen. Deze verplichting kan zowel eenmalig als structureel zijn en zal structureel zijn bij cijfers die niet genoeg omhoog gaan.

Er is een systeem in magister om dit te regelen, dit wordt door de mentor/ administratie bijgehouden. Er is daarnaast een mogelijkheid van het invoeren van een stempelkaart.

Bij ziekteverzuim en andere reguliere afwezigheid verandert er niets, bij ongeoorloofde afwezigheid blijven de bestaande afspraken hetzelfde. Uur gemist/niet ingevuld: inhalen plus een extra.

Deze zijn dan verplicht een extra vak-uur te volgen. Ook wordt er dan met de mentor eens gekeken hoe deze leerling omgaat met zijn SWT uren en zijn planning.

Je bent als leerling verplicht een minimaal aantal flexuren op een goede manier te volgen, meer mag, minder niet! Dit hangt per leerling van de cijfers af. Iedereen start aan het begin van het schooljaar met tien verplichte uren. Dit wordt al naar gelang de cijfers naar boven of naar beneden aangepast.

Als leerlingen keurig aan alle voorwaarden hebben voldaan, kijken wij naar de mogelijkheid voor belonen, zoals eens per kwartaal met een vrije middag.

De rol van de mentor blijft hetzelfde. Hij of zij is wel de spil in de begeleiding en de door de leerling te maken keuzes.

Niet veel anders dan op dit moment, waarbij in elk jaar de nadruk op een ander onderdeel gelegd zal worden. De leerlingen uit het eerste jaar zullen een blok van 80 minuten per week krijgen als mentorles om zo de kneepjes van het nieuwe rooster goed onder de knie te krijgen. Zo zal in het eerste leerjaar de nadruk moeten liggen op de huiswerk aanpak op school, leren leren, je leerstijl enzovoort. Vanaf klas twee zal het keuzeproces een steeds grotere rol gaan spelen. Qompas zal daarin een belangrijke rol spelen. Deze mentoruren zullen (in leerjaar 2 t/m 4- m.u.v. het invoeringsjaar) ingevuld zijn in de 40 minuten van een SWT-uur.

Het doel van de HVS is mede om te komen tot meer gepersonaliseerd leren. Het effect is daarbij dat elke leerling meer op haar of zijn niveau bediend wordt. Ook zorgt de HVS voor kansengelijkheid voor leerlingen uit verschillende milieus.

Het doel van de (t)huiswerkvrije school is mede om te komen tot meer gepersonaliseerd leren. Het effect is daarbij dat elke leerling meer op haar of zijn niveau bediend wordt. Ook zorgt de HVS voor kansengelijkheid voor leerlingen uit verschillende milieus.

Afhankelijk van de keuze die wij maken bestaat de mogelijkheid voor de leerlingen om samen te leren en elkaar te helpen.

Met leerlingen die speciale omstandigheden hebben, worden afspraken gemaakt die afwijkend kunnen zijn van de regels. Dit betekent dus dat er sprake is van individueel maatwerk.

Met leerlingen die speciale omstandigheden hebben, worden afspraken gemaakt die afwijkend kunnen zijn van de regels. Dit betekent dat er hier sprake is van individueel maatwerk.

De leerlingen die wij hebben gesproken op de verschillende scholen waren tevreden over de HVS en het flexrooster, met dien verstande dat op het Laurens college er toch ook thuis huiswerk werd gemaakt. Met name in de HAVO/VWO bovenbouw. Op de mavo’s die wij bezocht hebben, was dit in veel mindere mate het geval.

Op het Calvijn Juliana (mavo) werkt men al heel lang met dit concept en zijn de resultaten naar tevredenheid. Zij hebben het predicaat “Excellente school”. Op het Laurens Lyceum werkt men nog niet lang genoeg met het flexrooster om al iets over de resultaten te zeggen.

De examenresultaten van verschillende scholen zijn even goed, danwel beter, dan op andere scholen. Voor de bijbehorende cijfers kunt u de volgende bladzijde raadplegen op: www.scholenopdekaar.nl/middelbare-scholen

De oudertevredenheidsresultaten van verschillende scholen zijn even goed, danwel beter, dan op andere scholen. Voor de bijbehorende cijfers kunt u de volgende bladzijde raadplegen op: https://www.scholenopdekaart.nl/middelbare-scholen

De leerlingtevredenheidsresultaten van verschillende scholen zijn even goed, danwel beter, dan op andere scholen. Voor de bijbehorende cijfers kunt u de volgende bladzijde raadplegen op: https://www.scholenopdekaart.nl/middelbare-scholen